จากการเป็นคนเงียบๆ เรียบร้อยไม่พูดมากเป็นเพื่อนของเจ้าอ้อมศิษย์ในคลาสสมาธิของเราในอดีตคนหนึ่ง พบหน่อยครั้งแรกเมื่อหน่อยเดินทางมาเชียงใหม่เพื่อมาเข้าคลาส ประมาณเกือบ 4  ปี มาแล้ว เพราะบ้านบุญรักษาเต็ม มีเด็กมาเกือบ 30 คน จากทั่วทุกสารทิศ มันเป็นคลาสใหญ่ กับคลาสที่วุ่นวายที่สุด ดังนั้นหน่อยจึงไม่ได้มานอนค้างที่บ้านบุญรักษา แต่ไปค้างที่บ้านเจ้าแพรวหลานเรา ที่อยู่ในซอยถัดไปแทน บ้านแพรวห่างจากบ้านบุญรักษาไม่ถึงหนึ่งกิโลเมตร เดินสัก 5 นาทีก็ถึง ที่น่าขำคือ หน่อยมาเล่าให้เรากับเปิ้ล และเป้ ฟังภายหลังว่า การไปค้างที่บ้านแพรวนั้น เธอค้างร่วมกับนักเรียนอีก 3 คน เป็นชายหนึ่งคน หญิงอีก 2  คน ชายคือเจ้าตี๋ สามีของคุณอารีย์ ที่มาจากจังหวัดอุดรฯ และคุณอารีย์ อีกคนคือเจ้าส้ม ซึ่งมาจากกรุงเทพฯ  หน่อยนอนกลางอยู่ระหว่างเจ้าส้ม กับ อารีย์ ทั้ง 2 คุยกันตลอดคืน โดยไม่สนใจว่า คนนอนกลางจะนอนหลับหรือไม่ เขาจะรำคาญ หรือไม่ ตลอดทุกวันจนปิดคลาส จากการมาฟังธรรมกับเราครั้งแรก มันทำให้หน่อย เริ่มได้ความคิดว่า จะออกจากงานประจำ มาตามกลุ่มเราเลย เวลาเราไป สกลนคร  อุบลธานี ไปคลาสกางเต็นท์ หรือไปไหน ไปไหน เธอจะได้ตามเราไปได้อย่างเลขาเรา หน่อยมีปัญหาชีวิตกับทางครอบครัวที่น่ารันทด กับน่าสงสาร  คือเธออยากอยู่กับแม่ อยู่บ้านเดียวกับแม่เพื่อดูแลแม่ เพราะเธอไม่ได้ แต่งงานมีแฟนหรือมีใคร แต่เธออยู่กับแม่ไม่ได้เพียงเพราะว่า พี่สาวเธอกับสามีอยู่บ้านเดียวกับแม่แล้ว กับพี่เขยคอยจะรังแกข่มเหงเธอประมาณว่าจะเป็นพระยาเทครัว ครั้นบอกพี่สาวหรือแม่ คนทั้งคู่ก็ไม่เชื่อ นี่คือกรรม ที่เธอต้องพบอยู่กับชีวิตปัจจุบัน มันทำให้เธอต้องตัดสินใจย้ายออกจากบ้านเพื่อความปลอดภัย แต่โชคดีที่ไปได้รูมเมท ที่เป็นหญิงสูงอายุ เกิน 50ปี ที่ชีอยู่คนเดียว ชีเลยรับหน่อยมาเป็นรูมเมท กับรักเธอเหมือนลูกหลาน ข้อสำคัญ หญิงผู้นั้นเป็นคนธรรมมะธรรมโม

หน่อย พยายามตามกลุ่มเรา โดยมีเจ้าเป้ลากไปโน่นมานี่ กับเรา เอาเจ้าหน่อยเข้ากลุ่มมาเป็นศิษย์วงในกับเราจนได้ ได้มีโอกาส ไปสกลนคร ตอนไปเปิดคลาสให้คุณวิไล เพราะเธอเชิญไป  ไป อุบลฯ ไปเยี่ยมก้อง  ไปหาดใหญ่ ตอนไปเปิดคลาส กับทำบุญที่วัดหลวงปู่ทวด ทริปไปหาดใหญ่ โชคดีได้ส้มหล่น เจ้าภาพที่เชิญไปเปิดคลาสที่หาดใหญ่ ออกตั๋วให้ศิษย์เราทุกคน ตั๋วไปกลับ พร้อมที่อยู่ กับมันเป็นครั้งแรกที่หน่อย ได้ไปเที่ยวภาคใต้  ตอนที่เราไปพิมพ์หนังสือ พลิกตำนานหลวงปู่ทวด  สำหรับเธอมันจึงเป็นชีวิตที่เธอได้เลือกแล้ว แล้วรับงานเป็นจ๊อปๆ มาทำที่บ้าน เพราะเธอเป็นนักบัญชี ตลอดเวลาที่ทำงานเธอมีเงินเก็บสะสมหลักล้าน แล้วอยู่คนเดียว ค่าใช้จ่ายไม่มาก เธอจึงอยู่ได้สบายๆ แล้วตามกลุ่มเรามาตลอดไม่ยอมปล่อย เวลาเราจะชวนไปไหน ชวนแค่เป้คนเดียว เจ้าเป้จะลากเจ้าหน่อยมาด้วยทุกงานเป็นที่รู้ๆ กัน กว่าจะรู้ตัว กาลเวลาช่างผ่านไปอย่างรวดเร็วเสียเหลือเกิน ผ่านไป 3 ปี หน่อยหลุดเข้ามายืนเคียงข้างเจ้าเป้ ที่เป็นมือขวา ของเรา เพราะเจ้าเป้มีความสงสารเจ้าหน่อยอย่างมาก จึงดึงเจ้าหน่อยเข้ามาหาเราจนสำเร็จ ตลอดเวลาเหล่านี้เราไม่เคยตรวจสภาพจิตของเจ้าหน่อย แต่ยกหน่อยให้ก้องสกรีนอีกคน ต่อจากเจ้าเป้  ก้องจับได้ว่ามีบางสิ่งบางอย่างเหมือนเป็นก้อนๆ อะไรสักอย่างติดอยู่ที่อกหน่อย ทำให้หน่อยไปต่อไม่ได้ ติดอยู่ตรงนี้  ซึ่งหน่อยได้ไปจุดธูปบอกแม่ธรณี ซึ่งท่านได้ขจัดปัญหานี้ให้หน่อยได้ แต่กระนั้นก็ตาม หน่อยยังไปไหนต่อไม่เป็นจนกระทั่ง หน่อยได้มานั่งอยู่เบื้องหน้าของเรา

เพียงแค่หายใจเข้าออก ชุดเดียวจิตเราจับสภาวะจิตของหน่อยได้เลย  ว่าหน่อยพยายามจะทำจิตให้สงบ หรือเข้าสมถะกรรมฐาน โดยมีวิปัสสนาเป็นเบื้องต้น มันเป็นอาการของปัญญาวิมุข เพียงแต่ชียังไปต่อไม่ได้เพราะความคิดที่พรั่งพรูเข้ามา จากนั้นจิตเราจับได้ถึงตัวความเพียรอันไม่ลดละ จะเอาชนะกิเลส กับอารมณ์ความคิดเหล่านี้ให้ได้ โดยเธอจะนั่งดูความคิดที่เข้ามาออกไป เข้ามาออกไปอย่างเดียว โดยจะไม่ยอมปรุงแต่งตามที่เราพร่ำสอนมาทุกคลาสว่า ให้ดูมันอย่างเดียว ดู แล้วก็ ให้รู้ ตัวรู้นี่คือ สติ รู้แล้วละ อย่าไปปรุง ดูอย่างเดียว เพียงแต่ว่าความคิดเธอมันฟุ้งซ่านมากมาก  แต่ความเพียรมีย่างไม่ย่อท้อ จนเราได้ยินเธอพูดขึ้นมากับตนเอง ว่า “ กูจะตามดูมึงนี่แหละ ว่าจะหยุดคิดเมื่อไหร่ กูนี่เบื่อหน่ายมึงมาก แต่ก็จะรอดูว่ามึงจะหยุดคิดเมื่อไหร่ ” จากนั้น ความคิด ที่เข้ามาดุจละลอกคลื่น มันก็หยุด เพราะมันเหนื่อยที่จะคิด ช่วงที่หยุด แม้จะน้อยนิด จิตเธอจะสงบ อยู่ในอารมณ์ของสมถะ ก่อนที่ความคิดจะย้อนกลับมาอีก ” เมื่อเราได้คำตอบจากสภาวะจิตของหน่อยดังนี้ เราจึงบอกหน่อยออกจากสมาธิ แล้วบอกอาการของจิตเธอที่เราจับได้ทั้งหมด แล้วถามเธอว่า “ แต่สภาวะจิตของเธอตอนนี้ ที่นั่งอยู่เบื้องหน้าเรา กับตอนนั่งอยู่เบื้องหน้าก้อง มันต่างกันนี่ เดี๋ยวนะ ขอจิตเราย้อนหลังไปตอนเธอนั่งอยู่เบื้องหน้าก้องนะ  …. เออ …. ตอนนั้นจิตเธอมันฟุ้งแบบไร้ทิศทางจับเหนือชนใต อะไรไม่ได้เลย ตอนนี้เธอรู้แล้วว่า เธอเดินปัญญาวิมุข พยายามจะเข้า เจโตวิมุข ขอให้พยายามต่อไป แต่ถ้าเธอยกความคิดอารมณ์ต่างๆ ที่พรั่งพรูกันเข้ามาเป็นนั่งพิจารณาข้อธรรมที่เราสอนเช่น อริยสัจ 4 อิทธิบาท 4 เธอจะไปได้เร็ว กับได้อานิสงส์กว่านี้มาก เข้าใจไหม …. หน่อยค่อนข้างจะตกใจที่เราสามารถย้อนหลังไป 2 ปี ตามไปดูจิตเธอตอนนั้น ดังนั้นสำหรับหน่อยแล้ว เธอจึงสิ้นสงสัยในตัวเรา กับตั้งหน้าตั้งตาเกาะกลุ่มตามเราต่อไปอย่างเหนียวแน่น เพราะเธอก็ไม่อยากกลับมาเกิดอีกมันทุกข์ เรามาดูความเท่ห์ของสภาวะจิตของศิษย์คนต่อไป หมายความว่าเราเองก็ผ่านสอบทั้ง 2 คน